Dzisiaj obchodzimy
224. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja, jednego z najdonioślejszych
aktów prawnych w historii Polski. W czasie kiedy pogłębiał się kryzys państwa,
w obliczu zagrożeń zewnętrznych i wewnętrznych, elity narodu, uchwaliły najnowocześniejszą
konstytucję na świecie. Była to ostania próba ratowania chylącej się ku
upadkowi I Rzeczypospolitej. Po latach świetności i mocarstwowej pozycji w
Europie, Polacy jeszcze raz podjęli próbę reform, które miały przynieść ocalenie.
Niestety, ten
heroiczny czym okazał się niewystarczający, a wręcz jeszcze bardziej spotęgował
do nas wrogość i niechęć sąsiadów. Konstytucja obowiązywała tylko przez rok,
potem została obalona przez armię rosyjską i grupę polskich magnatów. To
oni poprosili caryce rosyjską o interwencję i przywrócenie utraconych, w
wyniku uchwalenia konstytucji, przywilejów. Z pomocą Rosji utworzyli
konfederację targowicką i proklamowali odrzucenie konstytucji. Po tych
tragicznych w skutkach wydarzeniach, Polska utraciła suwerenność na 123 lata.
O upadku I
Rzeczypospolitej zadecydowały trzy czynniki: sprzedajność polskich elit i
służalczość wobec Rosji, wewnętrzne kłótnie szlachty oraz brak spójnej wizji
państwa i słaba armia. Jak bardzo dzisiejsza sytuacja zewnętrzna i wewnętrzna
Polski przypomina tę sprzed 200 lat. Stare rzymskie przysłowie uczy, że
„historia jest nauczycielką życia”. Obyśmy i my – dzisiaj, potrafili mądrze
oceniać bieżące wydarzenia, dokonywać słusznych wyborów i z odwagą
spoglądać w przyszłość.
Na kartach naszej
historii zapisali się ówcześni wielcy Polacy, którzy w godzinach próby - swoim
życiem i czynami, pokazywali dokąd zmierzać i jak żyć. Wspomnę trzech: Stefan
Czarniecki hetman koronny, wielki wódz i polityk, zasłużony w walkach ze
Szwedami w czasie „potopu” – dla Ojczyzny ratowania rzucił się przez morze. Tadeusz
Reytan, poseł na Sejm Rozbiorowy, staną na czele opozycji i sprzeciwiał się
zaprzedanym Rosji posłom. Siłą usunięty z obrad. I wreszcie Piotr Skarga,
kapłan i patriota, który swoimi kazaniami krzepił serca Polaków i wlewał w nich
ducha służby Ojczyźnie.
Duch Konstytucji
żyje w narodowej pamięci także i dzisiaj. I mimo tego, że czasy się
zmieniły, to jednak obowiązki względem państwa i narodu pozostały niezmienne,
są to: troska o dobro wspólne, sprawiedliwość społeczna i uczciwość w
życiu publicznym. Dzisiaj, wspominając historycznych bohaterów starajmy się o
nich nie tylko pamiętać, ale również ich naśladować.
